ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލްކުރުމާ ބެހޭ އައު ގަވާއިދެއް ސިއްޙީ ވުޒާރާއިން ގެޒެޓްކޮށްފިއެވެ. މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން، ވޭޕް އަތުލުމުގެ އިޚްތިޔާރު ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތަށް ލިބިގެންދެއެވެ.
ސިއްޙީ ވުޒާރާއިން ހާމަކުރެއްވި ގޮތުގައި، މި ގަވާއިދަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ އެންމެހައި ފަރުދުންނަށް ދުންފަތުގެ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކުން ރައްކާތެރިވުމުގެ ޙައްޤު ކަށަވަރުކޮށްދިނުމަށް އެކުލަވާލެވިފައިވާ ގަވާއިދެކެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު ކޮންޓްރޯލްކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކުގެ ވިޔަފާރި ހުއްދަ ދޫކުރުމާއި، އެ ވިޔަފާރިތައް ބެލެހެއްޓުމުގެ މިންގަނޑުތައް ކަނޑައެޅުން ހިމެނެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން، ދުންފަތުގެ އިސްތިހާރުކުރުން މަނާކުރުމާއި، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ޕެކެޓްކޮށް ލޭބަލްކުރުމުގެ އުސޫލުތައް ވެސް މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.
ގަވާއިދުގައިވާ ގޮތުން، ވޭޕް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތަކާއި އެއާ ގުޅުންހުރި ތަކެތި ބޭނުންކުރާ ނުވަތަ އަތުގައި ބަހައްޓާ ފަރާތްތަކުގެ އަތުން އެ ތަކެތި އަތުލުމުގެ ބާރު ފުލުހުންނަށް ލިބިގެންވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ އެހެން ގޮތަކުން ވެސް ތަނެއް ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ތެރޭގައި ފެންނަ މިފަދަ ތަކެތި އަތުލެވޭނެއެވެ. އަތުލެވޭ ތަކެތި އަނބުރާ ނުދެވޭނެ ކަމަށާއި، އެ ތަކެތި ނައްތާލެވޭނެ ކަމަށް ވެސް ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.
ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް ވޭޕްގެ އާލާތެއް ގެންގުޅޭ ފަރާތްތައް 2,000 ރުފިޔާއިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި މިފަދަ ތަކެތި ފުލުހުންނާ ހަވާލުކުރުމަށް އިންކާރުކުރާ ފަރާތްތައް 50,000 ރުފިޔާއިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ.
ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަކީ، 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު 15 އިން ފެށިގެން ރާއްޖެއަށް ވޭޕް އާއި ވޭޕް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެތި އެތެރެކުރުން މަނާކުރެވިފައިވާ ކަމެވެ. އަދި 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު 15 އިން ފެށިގެން ރާއްޖޭގައި ވޭޕްގެ ވިޔަފާރިކުރުމާއި އޭގެ ބޭނުންކުރުން ވަނީ މަނާކުރެވިފައެވެ.
މި ބަދަލުތައް ގެނެވިފައިވަނީ ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލްކުރުމާ ބެހޭ ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު އިޞްލާޙަކާ ގުޅިގެންނެވެ. މި އިޞްލާޙު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު ތަޞްދީޤުކުރެއްވީ 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު 13 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. މި އިޞްލާޙުގެ ދަށުން، ރާއްޖޭގައި ވޭޕް ބޭނުންކުރުމާއި އޭގެ ވިޔަފާރިކުރުން މަނާކުރެވުނެވެ. އަދި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކުގެ ވިޔަފާރީގައި ބައިވެރިވެވޭނެ އެންމެ ދަށް އުމުރު 21 އަހަރަށް އުފުލާލެވުނެވެ.
މި އައު ގަވާއިދާއި ޤާނޫނީ އިޞްލާޙުތަކުގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު މަދުކޮށް، ޢާންމު ޞިއްޙަތު ރައްކާތެރިކުރުމެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ޒުވާނުންގެ މެދުގައި އިތުރުވަމުންދާ ވޭޕްގެ ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމަށް މި ފިޔަވަޅުތަކުން އަމާޒުކުރެވެއެވެ.
މި ގަވާއިދުތަކާއި ޤާނޫނީ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން، ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލާ ގުޅޭ ކަންކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ހަރުކަށިވެގެންދާނެއެވެ. ފުލުހުންނަށް ލިބިދޭ އިތުރު ބާރުތަކާއެކު، ވޭޕް އާލާތްތައް އަތުލުމާއި، ގަވާއިދާ ޚިލާފުވާ ފަރާތްތައް ޖޫރިމަނާކުރުމުގެ މަސައްކަތް އިތުރަށް ހަރުދަނާވެގެންދާނެއެވެ.
މި ގަވާއިދުތަކުގެ ސަބަބުން ޢާންމު ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ކުރާނެ އަސަރުތަކުގެ ތެރޭގައި:
1. ވޭޕް ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެކަން ހުއްޓާލުމަށް މަޖުބޫރުވުން.
2. ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ގަތުމަށް ބޭނުންވާ އުމުރު މަތިވުމުގެ ސަބަބުން ޒުވާނުންނަށް އެ ތަކެއްޗަށް ވާޞިލުވުން އުނދަގޫވުން.
3. ދުންފަތުގެ އިސްތިހާރުތައް މަދުވުމުގެ ސަބަބުން އާންމުންގެ މެދުގައި ދުންފަތާމެދު ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުވުން.
ޖުމްލަ ގޮތެއްގައި، މި އައު ގަވާއިދުތަކާއި ޤާނޫނީ ބަދަލުތަކަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު މަދުކޮށް، ޢާންމު ޞިއްޙަތު ރައްކާތެރިކުރުމަށް އެޅޭ މުހިންމު ފިޔަވަޅުތަކެކެވެ. މި ކަންކަން ތަންފީޛުކުރުމުގައި ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކާއި ޢާންމު ރައްޔިތުންގެ އެއްބާރުލުން ވަރަށް މުހިންމެވެ.
