ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ވާދަވެރިކަން އޮތްވަރަކަށް، ބައެއް ފަހަރު އެ ވާދަވެރިކަން ހައްދުފަހަނައަޅައި ގޮސް، އަމިއްލަ ނަފްސަށް ވެސް ނޭނގި ތިމާގެ ދުލުން ނުކުންނަ ބަސްތަކުން އެހެން މީހުންގެ ހިތްތަކަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް، ސިޔާސީ ވާދަވެރިންގެ ދަރިންނާ ބެހި، އެ ކުޑަކުދިންނަށް އަމާޒުކޮށް ދެކެވޭ ވާހަކަތަކަކީ ވަރަށް ބޮޑަށް ކުށްވެރިކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.

މިފަދަ ޢަމަލުތައް ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ވިސްނާލަން ޖެހެނީ، އެ ކުޑަކުދިންނަކީ މުޅިން މަޢުޞޫމު، ސިޔާސީ ކަންކަމާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތް ފަރާތްތަކެއް ކަމެވެ. އެ ކުދިންނަށް އަމާޒުކޮށް ދެކެވޭ ނޭދެވޭ ވާހަކަތަކުން، އެ ކުދިންގެ ނާޒުކު ހިތްތަކަށް ލިބޭ އަނިޔާއަކީ ފަސޭހައިން ފިލައިދާނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މިފަދަ ޢަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން އެ ކުދިންގެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ.

ސިޔާސީ ހަރަކާތްތައް ހިންގަންވާނީ ޒިންމާދާރު ގޮތެއްގައި، އަޚްލާޤީ މިންގަނޑުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. ވާދަވެރިންގެ ދަރިންނާ ބެހުމުގެ ބަދަލުގައި، އެ ފަރާތްތަކުގެ ސިޔާސަތުތަކާއި ވިސްނުންތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަދައްކައި، ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާހުރި ގޮތްތަކެއްގެ ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ މާ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. ސިޔާސީ ބަހުސްތައް ކުރިއަށް ގެންދަންވާނީ އިޙްތިރާމާއެކު، އަދަބުވެރިކަމާއެކުގައެވެ.

ކުޑަކުދިންނަކީ ޤައުމުގެ މުސްތަޤުބަލް ކަމަށްވާއިރު، އެ ކުދިންގެ ހިތްތަކަށް އަނިޔާވެރި ބަސްތަކުން ހަމަލާދިނުމަކީ ޤައުމުގެ މުސްތަޤުބަލަށް ކުރެވޭ ވަރަށް ބޮޑު އަނިޔާއެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ވެސް މަސައްކަތް ކުރަންވާނީ ކުޑަކުދިންގެ ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރިކޮށް، އެ ކުދިންނަށް އުފާވެރި މާޙައުލެއް ޤާއިމުކޮށްދިނުމަށެވެ. ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ވެސް މި މަތިވެރި މަޤްޞަދު ހާސިލުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެއެވެ.

މާލޭގައި ދިރިއުޅޭތާ 28 އަހަރު ވެއްޖެ. އެހެނަސް އަދިވެސް އަމިއްލަ ފުލެޓެއް ނުލިބި، ކުއްޔަށް އުޅެމުން މިދަނީ. ހިތުގައި އޮތް އުދާހެއް ބަޔާންކޮށް ނިމޭނެ ހެއްޔެވެ؟ ފުލެޓަށް އެދި ކިތައް ފަހަރު ހުށަހަޅައިފިން ހެއްޔެވެ؟ ނަމަވެސް، ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް ހިތާމައާއެކު އަނބުރާ އައިސް ހުސްއަތާ ގެއަށް ވަންނަން ޖެހެއެވެ.

މައްސަލައަކީ، މާލޭގައި 28 އަހަރު ދިރިއުޅުނުކަން ސާބިތުކޮށްދޭނެ ގޮތެއް ނެތުމެވެ. އަހަރެންގެ މުޅި އުމުރު ވޭތުކޮށްފައިވަނީ މާލޭގައި ކަމުގައި ވިޔަސް، އެކަން ސާބިތުކޮށްދޭނެ ލިޔެކިޔުމެއް ނެތުމުން ފުލެޓް ލިބުމުގެ ފުރުޞަތު ގެއްލެމުންދަނީއެވެ.

ދެން އޮތް ދަތިކަމަކީ، އެއްވެސް ތަނެއްގައި ދާއިމީ ވަޒީފާއެއް އަދާނުކުރާތީއެވެ. ވަޒީފާއެއް ނެތުމުން، އާމްދަނީގެ ގޮތުން ދަތިވެ، ފުލެޓަށް އެދުމުގެ ޝަރުތުތައް ފުރިހަމަ ނުވެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން، ފުލެޓް ލިބުމުގެ އުއްމީދު އިތުރަށް ކުޑަވެގެން ދެއެވެ.

ރަށު ކައުންސިލުން ދޫކުރާ ލިޔުންތައްވެސް ގަބޫލުނުކުރާތީ، އިތުރު ހުރަހަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ. ހަމައެހެންމެ، ކުއްޔަށް އުޅޭ ގޭގެ އެގްރީމެންޓްވެސް ބަލައިނުގަންނަ ހިނދު، މާލޭގައި ދިރިއުޅޭކަން ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް ބޭނުންކުރެވޭނެ ލިޔެކިޔުމެއް ނޯވެއެވެ.

މި ހުރިހާ ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހޭއިރު، ސަރުކާރުން މިކަމަށް ލުއިގޮތެއް ހޯދައިދިނުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ކަމެކެވެ. ފުލެޓް ލިބުމުގެ ޝަރުތުތައް ތަންކޮޅެއް ލުއިކޮށް، މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް ފަސޭހައިން ސާބިތުކޮށްދެވޭނެ ގޮތްތަކެއް ހަމަޖައްސައިދިނުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެކެވެ.

28 އަހަރުގެ އުއްމީދާއި ހުވަފެންތައް ފުނޑުފުނޑުވެގެން ދާއިރު، ހިތުގެ އަޑިން އުފެދޭ އާދޭހަކީ، އަޅުގަނޑުފަދަ ގިނަ ބަޔަކަށް ލުއިފަސޭހަ ގޮތްތަކެއް ހޯދައިދިނުމެވެ. އަމިއްލަ ގެދޮރެއްގައި ދިރިއުޅުމުގެ ހުވަފެން ޙަޤީޤަތަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި، ސަރުކާރުގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެއެވެ. އުއްމީދަކީ މިފަދަ ދަތިތަކަށް އަވަސް ޙައްލެއް ލިބި، ގިނަ ބަޔަކަށް ފުލެޓް ލިބުމުގެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސްވެގެން ދިއުމެވެ.

މާލޭގެ މަގުމަތިން އިވޭ ބަރުގޯނައިގެ އަޑު އަހަރެންގެ ހިތުގައި އުފެދޭ ކަންބޮޑުވުމާއި ނުތަނަވަސްކަން ބަޔާންކޮށް ނުދެވޭހާ ބޮޑެވެ. ރޭގަނޑުގެ ހަމަހިމޭންކަން ފޭރިގަންނަ މި އަޑުތަކުން، ގޭގައި ނިދާފައި ތިބޭ މުސްކުޅިންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ނިދި ހަލާކުވެ، އެމީހުންގެ އަރާމު ގެއްލިގެންދާތަން ފެނުމަކީ ހިތާމަވެރި ކަމެކެވެ.

ކޮންމެ ފަހަރަކު ބަރުގޯނައެއް ދުއްވާލާއިރު، އަހަރެންގެ ހިތުގައި ކުރާ އަސަރު ވަރަށް ބޮޑެވެ. އެ ގަދަ އަޑުން އަހަރެންގެ ކަންފަތުގެ ހިއަރިންއަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވަމުންދާކަން އިހުސާސްކުރެވެއެވެ. މިއީ ހަމައެކަނި އަހަރެންގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. މުޅި މުޖުތަމަޢުގެ ޞިއްޙަތަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ނުރައްކަލެކެވެ.

މި ހާލަތުގައި، އަހަރެންގެ ހިތުގައި އުފެދޭ އެންމެ ބޮޑު އެދުމަކީ މިކަމަށް ދާއިމީ ޙައްލެއް ލިބުމެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި އުފެދިފައިވާ ނުތަނަވަސްކަމާއި ބިރުވެރިކަން ފިލުވައިދޭނެ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަން ޖެހިފައިވާކަން ޔަޤީނެވެ. މާލެއަކީ އަމާން، ހިތްފަސޭހަ މާޙައުލަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި، އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހިފައިވާ ވަގުތު މިއީއެވެ.

ސްކޫލަށް އިރުއިރުކޮޅާ ޓީޗަރުން ގެންނަން އަންގާ ތަކެތި
އެތަކެތި ހޯދުމުގެ އުނދަގޫ އަދިވެސް ހިތުގައި އޮވޭ.
ކުއްލިއަކަށް ޓީޗަރު ވިދާޅުވާނެ މާދަމާ މިވެނި އެއްޗެއް ގެންނާށޭ
ނޫނީ ދެން އަންނަ ދުވަހު މިވެނި އެއްޗެއް ގެންނާށޭ. ކުދިންނާއި ބެލެނިވެރިން ވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ކަންބޮޑުވާނެ އެ އެއްޗެއް ހޯދަން ދާންޖެހޭނެތީ ހިތްދަތިވާނެ. އަދި ފައިނޭންޝިއަލީވެސް ދޮއްތޯ؟

މިކަން ހައްލުކުރަން ވިސްނާލާއިރު އެބަހުރި ގޮތްތަކެއް ޓީޗަރުން ވިސްނަވައިގެން ދުރާލާ އަންގަވަން ޖެހޭނެ. ކުދިންނަށް ވެސް އެނގޭނެ ކުރިއާލާ ތައްޔާރުވާން.
އޭރުން ބެލެނިވެރިންނަށް ވެސް ފަސޭހަވާނެ ދޮއްތޯ ހޯދަން.

ނަމަވެސް މިހާރު މި ޒަމާނުގައި ޓެކްނޮލޮޖީ އެބައޮތް. ވައިބަރ ގުރޫޕްތައް ހަދައިގެން މެސެޖު ކުރެވޭނެ އެކަމަކު ރޭގަނޑު ނިދާފައި އޮންނައިރު ނޫންއިގޭތޯ. ތެދުވެ ފޯނު ބަލާލާއިރު ޓީޗަރުގެ މެސެޖު ފެންނާނެ ގެންނަން ޖެހޭ ތަކެތި އަންގައިދޭ.

މިގޮތަށް ކަންތައް ކުރިއަސް އަދިވެސް އުނދަގޫވާނެ. ނަމަވެސް ކުރިން ލިބުނު ވަގުތަށްވުރެ ގިނަ ވަގުތު ލިބޭނެ. އުންމީދަކީ މިކަހަލަ ކަންކަމުގައި އަބަދުވެސް ފަސޭހަވެ ކުދިންނާއި ބެލެނިވެރިންނަށް ވެސް ހިތްހަމަޖެހުން ލިބިގެންދިއުން.

އަހަރެންގެ ހިތުގައި އޮތް އުންމީދުތަކާއެކު ހިޔާ ފުލެޓަށް ބަދަލުވި ދުވަސް އަދިވެސް ހަނދާން އެބަހުރި. އެހެންނަމަވެސް، މިއަދު އަހަރެންގެ ހިތުގައި އޮތީ ހަމައެކަނި ކަންބޮޑުވުމާއި ނާއުންމީދުކަން. ސަބަބަކީ އަހަރެންގެ އަމިއްލަ ކާރެއް ގަތުމަށް އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ރައްކާކުރި ފައިސާއިން ގަތް ކާރު ރަޖިސްޓުރީ ނުކުރެވި އޮތުން.

ކާރު ރަޖިސްޓުރީ ކުރުމަށް ގަރާޖެއް ބޭނުންވާކަން އެނގުނީ ކާރު ގަތުމަށްފަހު. ހިޔާ ފުލެޓުގައި ގަރާޖެއް ނެތުމުން، އަހަރެންގެ ކާރު ރަޖިސްޓުރީ ނުކުރެވި އޮތީ މިހެން. މާލޭގެ ރައްވެއްސެއްގެ ގޮތުގައި، މިކަމަށް ހައްލެއް ހޯދުމަކީ ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމެއް. ގަރާޖެއް ކުއްޔަށް ހިފުމަށް މަސައްކަތްކުރިޔަސް، އަގުތައް ބޮޑުވެފައި ވަނީ އަތްނުފޯރާ ހިސާބަށް.

މިފަދަ ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ހަމައެކަނި މީހަކީ އަހަރެން ނޫންކަން އެނގޭ. ހިޔާ ފުލެޓުގައި ދިރިއުޅޭ އެތައް ބަޔަކު މިފަދަ ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލަމުންދޭ. ސަރުކާރުން މިކަމަށް އަވަސް ހައްލެއް ހޯދަންޖެހޭކަން ޔަގީން. ގަރާޖު ނެތް ފުލެޓުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް ޚާއްޞަ އުސޫލެއް ގާއިމުކޮށް، ކާރު ރަޖިސްޓުރީ ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ހޯދައިދިނުމަކީ މުހިންމު ކަމެއް.

އަހަރެންގެ އުންމީދަކީ ސަރުކާރުން މިކަމަށް އަވަސް ސަމާލުކަމެއް ދީ، އަޅުގަނޑުމެންފަދަ ރައްޔިތުންގެ ދަތިތަކަށް ހައްލެއް ހޯދައިދިނުން. އޭރުން އަހަރެންނަށާއި އަހަރެންފަދަ އެތައް ބަޔަކަށް ލުއިފަސޭހަކަމާއެކު ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ. ކާރު ރަޖިސްޓުރީ ކުރެވި، ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ފަސޭހަކަން ލިބިގެންދާނެ.

އަހަރެންގެ ހިތުގައި އުފާވެރިކަމުގެ ރާގުތަކެއް ގުގުމަމުން މިދަނީ. ކުރީގެ ސަރުކާރުން ނުދެއްކި ހުރި ބިލްތައް ރައީސް މުއިޒްގެ ސަރުކާރުން ދައްކަމުން ދާތީ، އަދި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާ ބަރާބަރަށް ދައްކަމުންދާތީ. މިއީ އަޅުގަނޑުމެން މަސްވެރިންނަށް ލިބުނު ވަރަށް ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމެއް.

ކުރިން އަޅުގަނޑުމެން ދުވަހުން ދުވަހަށް ދިރިއުޅުން ބައްޓަން ކުރުމުގައި ވަރަށް ބޮޑެތި ދަތިތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނު. މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތު ހީނަރުވެ، ގިނަ މަސްވެރިން އެހެން ދާއިރާތަކަށް ބަދަލުވާން މަޖުބޫރުވި. އަޅުގަނޑުމެންގެ އޮޑިފަހަރު ބަނދަރުގައި އަޅާފައި ބާއްވަން ޖެހުނު. އެކަމަކު މިހާރު އެ ހާލަތު ބަދަލުވެއްޖެ.

މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންގެ އަޑު އަހާ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަތިތަކަށް އަޅާލާ ސަރުކާރެއް އޮތްކަން އެނގޭތީ ހިތްހަމަޖެހޭ. އޮޑިވެރިންނާއި މަސްވެރިންގެ ކަންބޮޑުވުންތަކަށް ސަމާލުކަން ދޭކަން އިހުސާސްވޭ. މިހާރު އަނެއްކާވެސް މަސްވެރިކަމަށް ނުކުމެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުން ކުރިއަރުވަން ފުރުޞަތު ލިބިއްޖެ.

މި ސަރުކާރުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ހާލަތު ރަނގަޅުވެ، ކުރިމަގާ މެދު އުއްމީދު އާވެއްޖެ. މިއީ ހަމައެކަނި އަޅުގަނޑުމެން މަސްވެރިންނަށް ލިބުނު ކުރިއެރުމެއް ނޫން. މުޅި ޤައުމަށް ލިބުނު ކުރިއެރުމެއް. ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު، މި ހެޔޮ ބަދަލު ދެމިގެންދާނެކަމުގެ އުއްމީދުގައި، އަޅުގަނޑުމެން މަސްވެރިން މަސައްކަތް ކުރާނަން ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދު އިތުރަށް ކުރިއެރުވުމަށް.